Gęś
Za przodków gęsi domowej uznawane są: dzika gęś szara – gęgawa, gęś chińska i gęś kanadyjska. Udomowienie gęsi gęgawy nastąpiło ok. 3000 lat p.n.e., chińskiej – ok. X wieku
a kanadyjskiej – dopiero w XVIII wieku. Ponoć w XVII wieku gęś na stałe zagościła na polskich stołach w dzień 11 listopada. Przyjęło się, że 11 listopada to data zakończenia tuczu gęsi, a rozpoczęcie ich konsumpcji, która trwała do końca karnawału. Do dziś chów gęsi w Polsce jest naszą specjalnością. Gęsina sprzedawana jest do Niemiec, Anglii, Szwajcarii, czy Danii. Puch i pierze z polskich gęsi są niezwykle cenione przez odbiorców w Europie Zachodniej, Japonii, czy USA i są wykorzystywane do wyrobu najwyższej jakości poduszek i kołder, a także kurtek puchowych.
Hodowla i żywienie
Obecnie istnieje wiele ras gęsi domowej, m.in. gęś biała włoska, gęś sewastopolska czy gęś wandejska. Warto jednak wspomnieć o gęsi białej Kołudzkiej. Wywodzi się ona z Kołudy Wielkiej koło Inowrocławia, a jej nazwa została zastrzeżona w Urzędzie Patentowym i jest jedyną rdzennie polską rasą drobiu.
Gęsi nie nadają się do chowu przemysłowego – bardzo źle znoszą stałe przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach. Dlatego też są utrzymywane na otwartych, częściowo zadaszonych wybiegach. Gęsi chowa się do wieku ok. 17-18 tygodni, kiedy to osiągają masę ciała ok. 5 kg.
W żywieniu gęsi stosuje się pasze treściwe – pełnoporcjowe lub sporządzone we własnym gospodarstwie w oparciu o koncentraty i zboża oraz znaczne ilości zielonek. W przypadku „Polskiej Białej Gęsi Owsianej” – jej nazwa została zarejestrowana jako marka na terenie Niemiec – w ciągu ostatnich trzech tygodni przed ubojem jest ona karmiona owsem, którego ziarno ma większą wartość odżywczą od pozostałych gatunków zbóż.
Czy mięso z gęsi jest zdrowe?
W Polsce niestety nadal mało spożywa się gęsiny. A mięso z gęsi ma nie tylko wyjątkowe walory smakowe, lecz także zdrowotne. Uzupełnia dietę w witaminę A, E, PP oraz witaminy z grupy B, zwłaszcza niacynę. Tłuszcz pochodzący z tego gatunku ptaków zawiera bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych: oleinowego, linolowego, linolenowego i arachidonowego. Kwasy te wpływają na obniżenie poziomu złego cholesterolu (LDL) we krwi, a podwyższenie dobrego (HDL). Ponadto wpływają korzystnie na pracę mózgu. Dlatego gęsina polecana jest osobom cierpiącym na choroby sercowo-naczyniowe i warto pomyśleć o umieszczeniu gęsi w diecie.
Wytopiony smalec z gęsi przez lata był wykorzystywany w medycynie ludowej – przy przeziębieniach oraz na bolące stawy. W dawnych czasach w Polsce, zupa z krwi gęsi lub kaczki, zwana czarną polewką lub inaczej czerniną była podawana kawalerowi, który starał się o rękę panny. Podanie takiej zupy w trakcie posiłku oznaczało wyraźną odmowę. Motyw czarnej polewki pojawił się w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza.
